Czym są bloki serca?

Serce zbudowane jest z bardzo wyspecjalizowanej tkanki mięśniowej, którą tworzą komórki zwane kardiomiocytami. Przewagą kardiomiocytów jest, fakt że oprócz kurczenia się, są one zdolne do generowania i przewodzenia impulsów elektrycznych. Serce zatem posiada swój własny układ bodźcotwórczy (jest to wyjaśnienie na pytanie, dlaczego serce poza organizmem, nadal posiada zdolność kurczenia się jeszcze przez pewien czas).

W prawidłowo pracującym sercu, każdy skurcz serca ma swój początek w węźle zatokowym.  Następnie impuls elektryczny przekazywany jest dalej, powodując depolaryzację przedsionków, aby następnie po przez węzeł przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa i włókien Purkinjego doszło do depolaryzacji komór.

Czym są bloki serca?

Bloki serca, są zaburzeniem przewodzenia właśnie w  obrębie układu bodźcotwórczo-przewodzącego. Wynikają one  z utrudnień lub całkowitego zablokowania przewodnictwa wygenerowanych impulsów elektrycznych. W efekcie dochodzi do spowolnienia lub nie przewodzenia impulsu elektrycznego.

Jakich struktur mogą dotyczyć zaburzenia przewodzenia?

Blok przewodzenia może się zdarzyć na każdym etapie drogi jaka pokonuje impuls, czyli:

• węzła zatokowego
• węzła przedsionkowo komorowego
• każdego z elementów tworzących pęczek Hisa (prawa lub lewa odnoga, przednia lub tylna wiązka lewej odnogi).

Czy bloki dają objawy?

Wszystko zależy od rodzaju bloku i stopnia zaawansowania. Może się zdarzyć, że pacjent pomimo bloku serca nie będzie odczuwał żadnych dolegliwości, lub będą się one ujawniać np. w wyniku podjęcia aktywności fizycznej.

Bloki mogą jednak dawać objawy takie jak:

• pogorszenie tolerancji wysiłku
• szybsze meczenie się
• osłabienie
• poczucie nierównego bicia serca/ kołatanie
• duszność
• dyskomfort w klatce piersiowej
• deficyt tętna 
• mroczki przed oczami
• omdlenia
• utraty przytomności
• w najgorszym przypadku może dojść nawet to zatrzymania krążenia.

Pojawienie się takich objawów powinno skłonić do podjęcia jak najszybszej diagnostyki kardiologicznej, celem znalezienia przyczyny i wdrożenia leczenia. W takich sytuacjach jednym z rutynowo wykonywanych badań jest Holter EKG, które szybko i bez kolejki zamówisz pod adresem: https://holterdodomu.pl/holter-do-domu-24h. Bloki rozpoznawane, są na podstawie wyników badań i określonych kryteriów. 

Jakie mogą być przyczyny wystąpienia bloków?

Bloki serca mogą być wrodzone lub nabyte. Do przyczyn nabytych należą:

• przedawkowanie leków np. antyarytmicznych
• zwłóknienia lub zwapnienia w układzie przewodzącym
• zawał mięśnia sercowego
• choroba niedokrwienna
• choroby przebiegające z naciekaniem mięśnia sercowego np. sarkoidoza czy amyloidoza
• infekcje np. borelioza
• zaburzenia metaboliczne (w tym niedoczynność tarczycy)
• choroby nerwowo-mięśniowe
• kardiomiopatie
• przerost lewej komory
• nadciśnienie tętnicze (szczególnie niekontrolowane)
• rzadko jako powikłanie po zabiegu ablacji
• zatorowość płucna
• ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej
• guz serca.

Jakie są rodzaje bloków?

1. Blok zatokowo-przedsionkowy (blok SA): wynika z utrudnienia lub braku przewodzenia impulsu z węzła zatokowego do mięśniówki prawego przedsionka. Wyróżnia się blok SA stopnia I, II oraz III?

2. Blok przedsionkowo-komorowy (bloki AV): w tych blokach zaburzone jest przewodnictwo między przedsionkami a komorami. Wyróżniamy blok AV:

• Stopnia I
• Stopnia II, typu I, tzw. Mobitz I (znany również pod nazwą „peridoyka Wenckebacha)
• Stopnia II, typu II, tzw. Mobitz II
• Stopnia III, w którym przedsionki i komory pracują zupełnie niezależnie.

3. Bloki przewodnictwa w odnogach pęczka Hisa. Wyróżniamy:

• blok prawej odnogi pęczka Hisa (RBBB)
• blok lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB)

Świeżo rozpoznany LBBB, przebiegający ze wzrostem poziomu markerów martwicy mięśnia sercowego pozwala na rozpoznanie ostrego zespołu wieńcowego (zawału serca).

Co więcej, lewa odnoga pęczka Hisa zbudowana jest z dwóch wiązek. Zatem możemy dodatkowo wyróżnić: 

• blok przedniej wiązki lewej odnogi (LAH)
• blok tylnej wiązki lewej odnogi (LPH).

Czy bloki serca się leczy?

1. Nie każdy blok serca wymaga leczenia, np. blok przedsionkowo-komorowy stopnia I.  
2. Czasem wystarczające jest leczenie przyczyny powodującej blok serca.
3. Jeśli jednak pacjent cierpi na bardziej zaawansowane bloki, przebiegające z objawami, konieczne może być wszczepienie stymulatora serca.

Jeśli temat Cię zaciekawił i chcesz poznać więcej wartościowych informacji na temat chorób serca, dbania o ten ważny organ, ale  i cały organizm, koniecznie odwiedź: https://holterdodomu.pl.

Fot.: jesse orrico/unsplash.com